EYT ile ilgili son dakika gelişmeleri yaşanmaya devam ediyor. Milyonlarca kişiyi ilgilendiren Emeklilikte Yaşa Takılanlar’a ilişkin düzenlemede detaylar netleşmeye başladı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin kadınlar ve erkekler için yaş şartını açıklamayarak, “İki şartı kaldırmıyoruz: Prim gün sayısı ve yıl sayısı” mesajını verdi. Çıraklık ve staj mağdurlarının durumu da netleşirken, EYT’lilerin ne zaman emekli olmaya başlayacağına ilişkin açıklama geldi. Peki, EYT’de son durum ne, kimler yararlanacak, düzenleme tüm kesimleri kapsayacak mı? İşte merak edilen sorunların yanıtları…
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in açıklamalarıyla EYT konusunda bilgiler biraz daha netleşti.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in EYT ile ilgili son açıklamaları üzerine okuyuculardan, ‘düzenleme beni de kapsıyor mu, ben de yararlanabilecek miyim, şartları yerine getiriyor muyum?’ benzeri çokça soru alıyorum. Hepsine tek tek cevap vermek yerine EYT’de son gelinen noktayı anlatayım. Yine de önümüzdeki günlerde okuyuculardan gelen sorulara da cevap vermeye çalışacağım. Öncelikle şunu belirteyim, Vedat Bilgin’in son açıklaması öncesi EYT’deki bilgiler eksikti, gerçi halen bazı eksiklikler var ama durum biraz daha netleşti. Aralık ayında düzenleme Meclis’e geldiğinde eksikler de netleşecektir. Peki, EYT’de son durum nedir, kimler yararlanacak, düzenleme tüm kesimleri kapsayacak mı?
BAĞ-KUR’LULAR VE MEMURLAR
EYT düzenlemesinden ilk sigortalı olduğu tarih 1999 yılının Eylül ayından önce olanlar yararlanacak. Eylül 1999 öncesi SSK’lı, yani 4/A statüsünde, sigortalı olan kadın çalışanların 20 yıllık sigortalılık süresi ve 5 bin prim gün sayısını doldurmaları gerekiyor. Erkek çalışanların ise 25 yıllık sigortalılık süresini ve 5 bin prim gün sayısını tamamlamaları gerekiyor. Bu şartları yerine getiren SSK’lı erkek ve kadın çalışanlardan yaş şartı aranmayacak; EYT düzenlemesinden yararlanıp, emekli olabilecekler.
EYT düzenlemesinden Eylül 1999 öncesi sigortalı olan Bağ-Kur’lular da yararlanacak. 1999 yılının Eylül ayı öncesi sigortalı olan Bağ-Kur’lu kadın çalışanlar 7200 prim gün sayısını, erkek çalışanlar da 9000 prim günü tamamladıklarında EYT düzenlemesinden yararlanıp, emekli olabilecekler.
EYT düzenlemesi Eylül 1999 öncesi sigortalı olan Emekli Sandığı’na bağlı memurları da kapsayacak. 1999 yılının Eylül ayı öncesi sigortalı olan kadın memurlar 7200 prim gün sayısını, erkek memurlar da 9000 prim günü tamamladıklarında EYT düzenlemesinden yararlanıp, emekli olabilecekler.
Yeni düzenlemede prim gün sayısı ve çalışma yılında herhangi bir değişikliğe gidilmiyor. SSK’lı kadınlar için 20 çalışma yılı 5000 prim gün, erkek çalışanlar için 25 yıl hizmet süresi ve 5000 prim gün sayısı aynı kalıyor. Memur ve Bağ-Kur’lularda erkek çalışanlar için 9000, kadın çalışanlar için de 7200 prim gün sayısı aynı kalıyor. Bu şartları yerine getirenler düzenlemeden yararlanıp emekli olabilecek.
2024’E KADAR SÜRECEK
Yapılacak düzenleme prim gün sayısı ve çalışma yılı şartlarını yerine getirmeyenleri de kapsayacak. Prim gün sayısı ya da çalışma süresi eksik olanlar, bu şartları yerine getirdikleri anda EYT düzenlemesinden yararlanıp emekli olabilecek.
Örneğin, 1999 yılının Ocak ayında sigortalı erkek çalışanın 25 çalışma yılı 2024 yılında dolacağından, bu çalışan 2024 yılının ocak ayında EYT düzenlemesinden yararlanıp emekli olabilecek. Ya da 1999’un Temmuz ayında sigortalı olan kadın çalışan ara ara çalışmış olsun ve bugüne kadar 4000 prim gün ödemiş olsun. Bu çalışan 20 hizmet yılını doldursa bile 5000 prim gün şartını yerine getiremiyor. Prim gün sayısını doldurduğu anda EYT düzenlemesinden yararlanıp, emekli olabilecek.
Bakan Bilgin’in açıklamaları çerçevesinde Eylül 1999 öncesi sigortalı olup da emeklilikte yaşa takılanların toplam sayısı 5 milyonun üzerinde. Bunların 3’te 1’i SSK’lı yani 4/A statüsünde çalışanlar ki, bu da kabaca 3.5 milyon kişi anlamına geliyor.
Kalan 1.5 milyon kişi de Bağ-Kur’lular ve memur çalışanlar. Bu 5 milyon kişinin 1.5-2 milyona yakını prim gün sayısını ve hizmet yılını tamamlayıp da emeklilik için yaşı bekleyenler. İşte bu 1.5 milyondan fazla kişi EYT düzenlemesi çıktığında hemen emekli olabilecekler. Kalan 3.5 milyon kişi ise prim gün sayısını tamamladıklarında ya da çalışma yılını tamamladıklarında düzenlemeden yararlanıp emekliliğe hak kazanacaklar. Bu açıdan değerlendirildiğinde tüm EYT’liler 2024 yılının eylül ayında düzenlemeden yararlanıp, emekli olabilecekler.
BORÇLANMA YAPILACAK MI?
Peki, prim gün sayısını tamamlamak için borçlanma hakkı verilecek mi? İşin bu tarafı henüz net değil, yasa Meclis’e gelince netleşecek. Benim kanaatimi soracak olursanız, Vedat Bilgin, son açıklamasında, “Yaptığımız düzenleme herkesi kapsayan bir düzenleme olacak, sınır koyan bir düzenleme olmayacak” dedi.
Buradan yola çıkarak, kadınlar için doğum, erkekler için askerlik borçlanmasının çalışanlara tanınan hak olduğu ve prim gün sayısını, hizmet yılını tamamlayanlar da düzenlemeden yararlanıp emekli olabileceğine göre; bence EYT’lilere askerlik ve doğum borçlanması hakkı tanınacak.
EYT düzenlemesi aralık ayında Meclis gündemine gelecek ve sene sonuna kadar yasalaşacak. Ocak ayında da uygulamaya girecek. İlk etapta prim gün sayısını ve çalışma yılını tamamlamış olanlar 2023’ün şubat ayından itibaren EYT düzenlemesi kapsamında emekli olmaya başlayacak.
EYT NETLEŞTİ, STAJ SORU İŞARETİ!
Öte yandan Sosyal Güvenlik Uzmanı Mert Nayır, staj mağdurları ile ilgili detayları aktardı: Adım adım Aralık ayına yaklaşırken ülkemizde EYT heyecanı yaşanıyor. Milyonlarca insan yıllardır hayalini kuruduğu emekliliğe sadece birkaç ay uzaklıkta. Yazımıza geçmeden önce istiklal caddesinde meydana gelen terör saldırını lanetliyor, hayatını kaybeden vatandaşlarımıza rahmet, yaralılarımıza geçmiş olsun dileklerimizi iletiyoruz.
08.09.1999 ve öncesinde sigorta başlangıcı olanlar 4447 sayılı getirilen kanunla birlikte yaş şartına takılmışlardı. Bu tarih öncesinde uygulamada olan erkeklerde 25 yıl, kadınlarda 20 yıl sigortalılık süresi ve 5000 prim gün şartı aranıyordu.
4447 Sayılı kanunla birlikte aranılan şartlara bir de yaş şartı eklenmiş ve sigortalılık başlangıcına göre kademeli artan yaş sistemine ve prim günü sistemine geçilmişti.
ÇALIŞMA BAKANININ PRİM GÜN ŞARTI VURGUSU!
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Vedat Bilgin, geçtiğimiz gün yapmış olduğu açıklamada prim gün şartında değişikliğe gidilemeyeceğini aktarmıştı. Buradan anlaşılan sonuç, yukarıda belirtildiği gibi 5000 prim günü ile değil kademeli yaş tablosundaki sadece yaş kısmı uygulamadan kaldırılacak. 5975 prim gününe kadar istenilen prim gün şartı aranmaya devam edilecek.
Bağkur sigortalılarının prim günlerinin fazla ve adaletsiz olduğunu geçtiğimiz aylarda açıklayan Bakan Bilgin, son açıklamasında bununla ilgili gelişmeleri aktarmadı. Bağkur sigortalıları da bu yönde açıklamalar beklemektedir. Mevcut durumda erkeklerde 9000 prim günü, kadınlarda ise 7200 prim günü aranmaya devam etmektedir. Bağkur sigortalılarının yanında memurlar da EYT ile ilgili bilgiler beklemektedir. Çalışma Bakanı EYT ile ilgili memurların kapsam dahilinde olup olmadığına dair hiçbir açıklamada bulunmadı.
BAKAN SAYI VERDİ, STAJ SİGORTALILARI TEDİRGİN OLDU!
Çalışma Bakanı emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili 1,5 milyon kişi olduğunu açıkladı. Bu sayı EYT dernekleri ve meslek odalarındaki sayılara oranla çok düşük kalmakta. EYT ile ilgili yapılan düzenleme içerisinde staj sigortasının başlangıç olarak yer alması öngörülüyordu.
Konuyla ilgili Çalışma Bakanı da bu sorunun EYT çıktığında çözüme kavuşacağı yönündeydi. Ancak verilen rakamın oldukça düşük olması kafalarda soru işaretleri bıraktı. Bu sayı sadece EYT’lilere ait ise staj sigortalılarıyla ilgili çalışmanın gündemde olmadığı ortaya çıkıyor. Bekleyip göreceğiz, kanunun meclise gelmesine son bir ay…
